ŻMIJOWIEC - Atlas roślin - Poradnik autorstwa Plant-Place

ŻMIJOWIEC

Nazwa łacińska żmijowca: Echium vulgare L.

Opis żmijowca:

Żmijowiec swoją nazwę zawdzięcza pręcikom wystającym z kielich kwiatu, które przypominają język żmii. Żmijowiec zwyczajny to gatunek rośliny z rodziny ogórecznikowatych. Jest rośliną dwuletnią, ciepłolubną. W obecnych czasach żmijowiec najczęściej wykorzystywany jest jako roślina ozdobna i miododajna - na rabaty w ogrodach skalnych i ogrodach naturalistycznych. Ma wysoką wydajność miodową – od 200 do 700kg z hektara. Łodyga wzniesiona, gruba, o wysokości 30-100cm. Cała pokryta jest krótkimi włoskami, ponadto ciemnoczerwonymi brodawkami, na których wyrastają szorstkie i kłujące włoski. Liście lancetowate, szorstko owłosione i o zaostrzonych końcach, całobrzegie. Siew w kwietniu wprost do gruntu. 

Opis kwiatów żmijowca:

Kwitnie od czerwca do października. Kwiaty o lejkowatym kształcie i długości 15-20mm. Barwa kwiatów zależy od stopnia kwasowości soku komórkowego; w młodych kwiatach jest on kwaśny, co nadaje im czerwoną barwę, w dojrzałych kwiatach jest obojętny lub zasadowy, co nadaje kwiatom niebieską barwę. 4 lancetowate i zaostrzone działki kielicha, zrosłe tylko nieco w samej nasadzie, rosną również po przekwitnięciu kwiatu.

Stanowisko dla żmijowca: 

Roślina preferuje stanowiska słoneczne, glebę przepuszczalną, raczej suchą, niezbyt wilgotną (na glebie żyznej i wilgotnej rośnie zbyt bujnie i kwitnie słabiej). 

Pielęgnacja żmijowca: 

Po przekwitnięciu roślinę delikatnie przycina się. Rozmnaża się przez sadzonki lub wysiew nasion wiosną. 

Żmijowiec jako roślina lecznicza:

W farmacji stosuje się ziele (Herba Echii), które to jest bogate w alkaloidy pirolizyzdynowe: echiinę, echimidynę, homo-echimidynę, acetyloechimidynę, konsolidynę, cynoglosynę, konsolicynę oraz echiuvulgarinę. Zawiera także garbniki, krzemionkę, fitosterole, saponiny, olejek eteryczny i śluzy. Działa na układ nerwowy kojąc i wyciszając nerwy. Ma właściwości przeciwkaszlowe, a także gojące rany i przeciwtrądzikowe. Wykorzystywany w leczeniu tzw. domowymi sposobami. Jednak należy uważać na jego przedawkowanie skutkujące uszkodzeniem wątroby oraz halucynacjami. Mimo możliwości wykorzystania dobrodziejstw rośliny, należy jednak pamiętać, że roślina jest trująca. Zawiera trujące alkaloidy i nie jest zjadana przez zwierzęta. Dawniej używana była jako trutka na szczury. Stosowano ją również w w leczeniu padaczki, a także w lecznictwie ludowym jako środek przeciwbólowy i środek przeciw ukąszeniom żmij.